Kolarstwo grawitacyjne — jak zacząć?

Wiele osób zadaje sobie pytanie — co to jest kolarstwo grawitacyjne? W Polsce jest to na razie niszowy sport, chociaż od kilku lat coraz częściej rowery górskie i dirtowe zaczynają gościć w naszych domach. Poniżej poruszymy tematy związane z kolarstwem grawitacyjnym — przede wszystkim odpowiadamy na pytanie, co to jest, ale też przedstawimy aspekty prawidłowego rozpoczęcia ekstremalnej przygody na dwóch kołach.

Kolarstwo grawitacyjne znane jest jako MTB lub ekstremalne kolarstwo górskie. To nic innego jak rodzaj kolarstwa uprawianego na specjalnie przygotowanych do tego celu trasach lub naturalnych ścieżkach o nachylonym spadzie. Użycie słowa „grawitacyjne” określa, że to właśnie grawitacja pomaga rozpędzać się po górskich trasach. To właśnie z nią zmaga się kolarz, wykonując skok oraz lądowanie. Kolarstwo grawitacyjne kojarzyć może się z czymś ekstremalnym i niebezpiecznym, aczkolwiek coraz częściej w lesie zaobserwować można również rodziny, które wspólnie spędzają aktywnie czas. Na zachodzie Europy i coraz częściej w Polsce, specjalnie przygotowane infrastruktury, przyciągają do siebie początkujących oraz zaawansowanych kolarzy.

Sprawia to, że ekstremalne trasy mogą pokonywać wszyscy — liczą się jedynie dobre chęci.

Kolarstwo grawitacyjne można uprawiać na wiele sposobów. Są nimi, na przykład, dirtjumping, enduro czy downhill. Połączenie tych wszystkich dyscyplin daje amatorom możliwość rozpoczęcia przygody z kolarstwem — zwłaszcza gdy nie wiadomo, w jaki sposób najlepiej rozwijać rowerową pasję. Każdy członek „rowerowej rodziny” jest mile widziany — niezależnie od tego, czy uprawia ekstremalne kolarstwo MTB, czy jeździ na długie trasy ze swoją rodziną. Liczy się radość z jazdy na dwóch kółkach. Zastanawiasz się, jak i gdzie zacząć? Poniżej instruktorzy ze szkoły BikeSchool udzielają cennych rad dla osób początkujących i nie tylko.

Od czego zacząć kolarstwo MTB? Jakie kroki podjąć przy pierwszych decyzjach związanych z chęcią jazdy na rowerze górskim?

Kasia: Jeśli poczujesz potrzebę spróbowania czegoś nowego, w tym przypadku chcesz spróbować kolarstwa grawitacyjnego, proponowałabym poczytać kilka artykułów oraz obejrzeć kilka filmików, które przybliżą Ci temat. Najważniejsze moim zdaniem to zdecydowanie się na lekcję z licencjonowanym instruktorem. Tutaj podkreślę licencjonowanym, bo moim zdaniem doświadczenie oraz wiedza merytoryczna instruktora to główny czynnik, który powinien mieć wpływ na wybranie danej szkoły rowerowej. Następnym krokiem będzie wypożyczenie roweru oraz kasku wraz z ochraniaczami ze sprawdzonej wypożyczalni. Rower sprawi, że będziesz czuć się komfortowo, a kask oraz ochraniacze zagwarantują Ci bezpieczeństwo. Na pierwsze zajęcia nie musisz kupować roweru. Jest to duży wydatek, a jeszcze do końca nie wiesz, czy kolarstwo stanie się Twoją pasją.

Jaki rower powinna wybrać osoba, która chce zacząć swoją przygodę z kolarstwem górskim?

Johny: Powinien być to rower górski, najlepiej z zawieszeniem, minimum 130 skoku i maksimum 200. Od 200 to już rowery zjazdowe i podjeżdżanie na nich to ciężki kawałek chleba. Kolejną sprawą jest rozmiar kół. Obracamy się pomiędzy kołami 27 cali oraz 29 cali. Dla osób początkujących polecałbym koła 27 cali. Następny jest dobór napędu. W tej kwestii wybieramy napęd w nowym standardzie z 1 z przodu i 12 z tyłu, ponieważ więcej niż 1 z przodu utrudnia zjazd poprzez spadanie łańcucha. Jeśli chodzi o całą resztę, trzeba pamiętać, aby hamulce były hydrauliczne lub tarczowe, a sztyca wysuwana i hydrauliczna. Tak jak wcześniej wspomniała Kasia, najpierw jednak lepiej jest sprawdzić, czy odnajdziesz się w kolarstwie. Potem możesz zainwestować w rower.

Jak ważne jest dopasowanie oraz ustawienie roweru do danej osoby?

Johny: Jest to jedna z najważniejszych rzeczy, ponieważ to Ty masz sterować rowerem, a nie rower Tobą. Kiedy rower jest za duży, prowadzi się sam, ponieważ nie masz wystarczająco dużo siły, aby nim sterować. Natomiast kiedy jest za mały, przyjemność z jazdy nie będzie wystarczająca. Zaraz po dobraniu odpowiedniego rozmiaru musisz pamiętać o ustawieniu roweru, zaczynając od hamulców i sztycy. Jedną z najistotniejszych rzeczy jest też ustawienie zawieszenia, czyli przedniego oraz tylnego amortyzatora. Nigdy nie powinno się robić tego samodzielnie, jeśli nie posiadasz takiej wiedzy. Złe ustawienie zawieszenia może przyczynić się do wypadków.

Następną kwestią jest prawidłowa ochrona ciała. Co polecasz osobie początkującej? Jak ważna jest to sprawa?

Kasia: Moim zdaniem bezpieczeństwo oraz zdrowie to podstawa. Podstawową rzeczą, którą każdy kolarz powinien posiadać, są dość twarde buty rowerowe, które ochronią przed odskakującymi kamieniami lub uderzeniem w pedał. W połączeniu z wysokimi skarpetami rowerowymi uzyskujesz wysoką ochronę. Następną kwestią są ochraniacze na kolana. Muszą być to ochraniacze przeznaczone do jazdy na rowerze. Absolutnie nie mogą to być ochraniacze do innego zastosowania. Na rynku można znaleźć ochraniacze na samo kolano lub z dodatkowym zabezpieczeniem piszczeli. Mile widziane są też dodatkowe ochraniacze, takie jak ochraniacze na łokcie oraz ochraniacz klatki piersiowej i pleców. Osobą początkującym polecałabym zakupienie pełnych rękawiczek rowerowych. Ochronią one przed zranieniami oraz odciskami na dłoniach. Na koniec najważniejsza kwestia, czyli kask oraz gogle. Zawsze powtarzamy i stosujemy się do tego prywatnie — kask oraz gogle to ochrona, która warta jest wszystkich pieniędzy. Z autopsji wiemy, że kask oraz gogle ochronią przed wieloma kontuzjami i urazami. Najlepiej, żeby był to kask ze szczęką, tak zwany fullface. Wiele wypożyczalni w ofercie posiada wypożyczenie pełnej ochrony. Na początku warto z tego skorzystać.

Dlaczego tak ważnym aspektem są pierwsze zajęcia z instruktorem?

Kuba: Moim zdaniem jest to bardzo ważne, ponieważ zaczynając zajęcia z instruktorem, możesz nabrać dobrych nawyków. Osoby, które zaczynają naukę na własną rękę, a potem przychodzą na lekcje, muszą poświęcić dużo czasu, aby tych nawyków się oduczyć. Dlatego podstawą jest zacząć zajęcia kolarstwa grawitacyjnego z instruktorem i od początku słuchać jego rad. Instruktor jest osobą, której zależy na bezpieczeństwie wszystkich rowerzystów, więc warto poświęcić czas na kilka godzin szkolenia.

Na jakich elementach jazdy warto się skupić na początku? 

Kuba: Jednym z najważniejszych elementów jest odpowiednia postawa, ponieważ wiąże się ona z wszystkimi dalszymi czynnościami, jakie wykonuje się podczas jazdy. Te czynności to, na przykład, skakanie, jazda po pumptracku, pokonywanie przeszkód, zjazd ze stromych ścieżek, skręcanie i wiele innych. Postawa jest istotna przez całe stadium jazdy na rowerze, od samych początków aż do jazdy zaawansowanej.

Jakie trasy proponowałbyś osobom, które zaczynają swoją przygodę z kolarstwem grawitacyjnym? 

Kuba: Jeżeli chodzi o trasy dla początkujących, to zacząłbym od tak zwanych tras „flow”. Jest to dość drażliwe określenie, ponieważ nie we wszystkich kurortach trasa określona jako „flow” taką przypomina. Dlatego ważne jest, aby sprawdzić trasy przed rozpoczęciem jazdy. Na przykład poprzez zapoznanie się z dostępnymi na różnych portalach filmami. Wybierając trasę na początek, warto wybrać taką, która oznaczona jest kolorem zielonym lub niebieskim, przykładowo, „Cyganka” lub "Stefanka” w ośrodku Enduro Trails.

Jakie miejscówki dla początkujących w Polsce możesz polecić?

Kuba: Bez wątpienia polecam Enduro Trails w Bielsku, ponieważ znaleźć można tam trasy zielone oraz niebieskie, na których jazda to czysta przyjemność. Już wiele osób pod naszymi skrzydłami stawiało tam pierwsze kroki. Idealną miejscówką dla początkujących jest również ośrodek Szczyrk Mountain Resort. Kurort ten jest przygotowany dla osób o różnych stopniach umiejętności, a trasy są zadbane.

Kuba, jesteś znany z wysokich skoków oraz brałeś udział w licznych zawodach dirtowych. Czy uważasz, że umiejętność pokonywania przeszkód oraz skakania przydaje się nawet osobom początkującym? 

Kuba: Według mnie, nabranie dobrych nawyków, takich jak pokonywanie przeszkód oraz skakanie, gwarantuje, że kolarstwo MTB będzie bezpieczne. Skakanie z małych skoczni czy „stolików” niewiele różni się techniką od skakania z tych dużych. Jeśli potrafisz prawidłowo przeskoczyć małą skocznię, w przyszłości duża nie będzie dla Ciebie problemem. Tutaj dodatkowo znaczenie ma strach. To właśnie on jest powodem wielu wypadków na skoczniach, a nie brak umiejętności. Dlatego uważam, że już w początkowym stadium nauki warto skupić się również na skakaniu oraz pokonywaniu przeszkód.

Jakie błędy najczęściej popełniają osoby, które zaczynają swoją przygodę z rowerem?

Kasia: Tak jak wcześniej wspominaliśmy, podstawowym błędem jest nabieranie złych nawyków poprzez samodzielną naukę kolarstwa ekstremalnego. Sama jestem osobą, która próbuje wielu nowych rzeczy, ale z doświadczenia wiem, że instruktor to najlepszy wybór. Kolejnym błędem jest „nakręcanie” się na wiele aspektów podczas jazdy. Chodzi mi głównie o prędkość, którą osoba początkująca chce nabrać już od pierwszego startu. Należy pamiętać, że prędkość przyjdzie sama. Na początku lepiej poświęcić czas na naukę techniki i dobrych nawyków.

Załóżmy, że ktoś posiada już swój rower marzeń. Jakie narzędzia i akcesoria powinniśmy posiadać dodatkowo? 

Johny: Podstawą jest multitool, czyli podstawowe imbusy, które znajdują się również w mojej skrzynce z narzędziami. Co więcej, warto mieć klucze dedykowane do danego roweru. Jest to, na przykład, imbus o numerze 8, którego często w multitoolu nie ma. Może to być również specjalny klucz do kasety i wiele innych. Kolejna sprawa to cały zestaw do zmieniania dętki, czyli łyżki, pompka, łatki oraz sama dętka. Jeśli posiadasz koła na mleku, przyda Ci się nabój oraz specjalna przejściówka do naboju. Sam posiadam skrzynkę rowerową, w którym zainwestowałem, bo wiem, że narzędzia oraz serwisowanie roweru to podstawa.

Wspomniałeś o serwisowaniu. Jak często serwisować rower oraz w jaki sposób o niego dbać?

Johny: Jeżeli chodzi o serwis, to takie podstawowe sprawdzenie roweru powinno odbywać się co tydzień jazdy. Podczas podstawowego serwisu sprawdzamy wszystkie śruby oraz dokręcamy je. Sprawdzamy też ciśnienie w oponach oraz smarujemy łańcuch. Natomiast duży serwis powinien odbywać się dwa razy w sezonie. Serwis ten polega na całkowitym rozkręceniu roweru do części pierwszych, wyczyszczeniu go, nasmarowaniu oraz złożeniu. Serwis zawieszenia wykonuje się raz na sezon. Duży serwis oraz serwis zawieszenia polecam wykonywać w serwisie rowerowym. Dużo osób zastanawia się też, jak myć rower. Wystarczy wiadro, ciepła woda z płynem do naczyń oraz szczotki do mycia rowerów. Pamiętajmy, że napęd czyścimy inną szczotką niż całą resztę. Na koniec smarowanie łańcucha i rower jest jak nowy.

W jakie części roweru warto zainwestować? 

Johny: Na pewno są to dobre opony. Jest to mniej więcej koszt 300 zł. Uważam, że warto zainwestować te pieniądze, zwłaszcza, że opony to jedyny punkt styku roweru z podłożem. Druga sprawa to koła na mleku, czyli system bezdętkowy. Różnica jest odczuwalna, a samo zmienianie dętki Cię nie dotyczy. Kolejna część roweru to pedały, na tym też nie oszczędzamy. Zakupić możemy pedały wpinane lub platformowe. Jeżeli wpinane, to tylko dedykowane do jazdy górskiej. Ostatnią istotną kwestią jest kierownica. Warto zainwestować w karbonową kierownicę, która jest lekka oraz absorbuje więcej niż aluminium. Do tego wygodne gripy - dzięki nim ręce odpoczywają podczas jazdy.

Wiemy już, co to jest kolarstwo grawitacyjne i jak się do niego przygotować. Kończąc, chciałam zapytać Was, czy warto? 

Kasia: Warto, a nawet trzeba. Poczucie wolności, bliskości z naturą, troszkę dawki adrenaliny, piękne widoki, odskocznia od codzienności. Mogłabym wymieniać jeszcze długo, ale warto samemu się przekonać, jak dużo szczęścia i satysfakcji dają dwa kółka.

Jeżeli masz ochotę wziąć udział w szkoleniach pod okiem licencjonowanej kadry specjalistów, to zapraszamy do Bike School w Bielsku.